Endüstriyel Akü Nedir?Akülere nasıl bakım yapılır?Aküler Ne Zaman Nasıl Şarj Edilir?

1859 yılında Gaston PLANTE ilk temel aküyü ortaya çıkarmıştır. 1900'lü yılların başında akü sanayisinin temelleri atılmıştır. Aküler zamanla kurşun asit, jel, agm ve lityum gibi çeşitleri ile karşımıza çıkmıştır.

Aküler kullanılmaya başlandığı zaman yapılan işe deşarj işlemi denmektedir. Bir akü asla deşarj halde bekletilmemelidir. Akünün yapısı gereği içinde seyreltilmiş sülfirik asit mevcuttur. Akü deşarj halde iken sülfirik asit akü içerisindeki plakalara yapışır ve aküde sülfatlaşma meydana gelir. Bunun için akü her kullanıldığında tam olarak

şarj edilmelidir. Bir kez yapılan deşarj-şarj olayına döngü(cycle) denmektedir. Döngüsü uzun olanlara derin döngülü (deep cycle) aküler denmektedir. Kurşun asit aküler kuru tip ve sulu tip olarak 2 ye ayrılmaktadır. Kuru tip aküler bakımsız, sulu tip aküler bakımlı olarak geçmektedir. Sulu tip akülerin her bizi hücresi açılarak kontrol edilmeli ve eğer içerisindeki asitli karışım yetersiz bir seviyede ise saf su eklenerek tam şarj edilmelidir.

Bir akünün şarj süresi yaklaşık olarak 10 saattir. Aküler şarj edilirken onda bir (10/1) akım ile hücre başına 2.2-2.4 V verilecek şekilde şarj edilmelidir. Akülerde sülfatlaşmanın en bariz belirtisi akünün kullanım süresinin kısalmasıdır. Eğer bu sülfatlaşma ileri safhalara geldiyse akü şarj edilirken hücrelerde ısınma görülebilir. Bunun için akü derin döngülü şarj işlemine tabi tutulmalıdır. Yani akü düzenli olarak deşarj-şarj edilmelidir.

Günümüzde kullanımı gittikçe artan AGM aküler güneş enerji sistemleri için oldukça uygun akülerdir. Geneli derin döngülü olan bu aküler dayanıklı olmaları ve bakıma ihtiyaç duymadıkları için tercih edilir. Jel aküler ise en çok tercih edilen akülerdir. Lift sistemlerinden engelli araçlarına kadar geniş bir kullanım alanı vardır.

Akü kullanılırken bağlantıların doğru ve sağlam yapıldığına dikkat edilmelidir. Eğer sağlam bir bağlantı yapılmadıysa akü kutup başlarında erime meydana gelebilir. Aküler seri bağlandığı zaman VoltajxAkü sayısı şeklinde hesap yapılır( 2 tane 12V akü seri bağlanırsa 24V olur.). Bu durumda amper sabit kalır. Eğer aküler paralel bağlanırsa Voltaj sabit kalır ancak amper akü sayısı kadar katlanmış olur. Yani seri bağlantıda akü kullanım süresi sabitken paralel bağlantıda kullanım süresi arttırılmış olur.

Tekrar hatırlatmak gerekirse aküler her kullanımdan sonra tam olarak şarj edilmelidir. Sulu ise bakımları düzenli olarak yapılmalıdır. Akü ömrü bittiği zaman çöpe değil geri dönüşüme verilmelidir.

Yazar: Elektrik Elektronik Mühendisi Oğuzhan Topçu

İletişim: [email protected]